Inne tematy

POWSTAJĄCE WĄTPLIWOŚCI

Eliza Kaczmarska

 |  sie 31, 2011

Sztukę od niesztuki można więc odróżnić posługując się następującymi opozycjami: nieznaczący — znaczący, instrumentalny — autoteliczny, nieestetyczny — estetyczny, realny — fikcyjny. Na takim gruncie można byłoby twierdzić, że sztuką jest coś, co jest nośnikiem znaczeń, co nie jest instrumentalne, co może pełnić funkcje estetyczne, co jest fikcją. Wątpliwość, jaka tu powstaje, dotyczy drugiej z wymienionych opozycji Wydaje się, że autoteliczność może, ale nie musi być cechą dzieła sztuki. Idąc dalej, można twierdzić, że profesjonalizacja działalności artystycznej prowadzi do ograniczania tych obszarów, na których działalność ta ma charakter autoteliczny. Przyjrzyjmy się następującym przykładom. Dziełem sztuki jest powieść pisana z wewnętrznej potrzeby, bez jakichkolwiek komer- cyjnych zamiarów, ale może nim być także utwór pisany na wyraźne za­mówienie mecenasa czy księgarza. Uczestnictwem w kulturze bywa wizyta w teatrze kogoś, kto robi to dla czystej przyjemności, ale także wizyta krytyka teatralnego, który idzie na przedstawienie po to, by napisać za­mówioną recenzję.